فرا حرف

عادت ماهانه یا پریود چیست؟

همه چیز درباهر قاعدگی

عادت ماهانه , قبل از اینکه این بحث را آغاز کنیم ، ضروری است چند اصطلاح مورد استفاده پزشکان در زمینه پریود و عادت ماهانه زنانه را برای شما توضیح دهیم.
عادت ماهانه یاعادت ماهیانه : خـروج ماهیانه خون از رحم در خانم ها.
چرخه عادت ماهانه یا دوره قاعدگی: زمان از شروع یک دوره تا شروع دوره بعدی. واحد شمارش این چرخه به روز می باشد.یک دوره قاعدگی مدت زمان اولین روز خونریزی در یک ماه تا اولین روز خونریزی در ماه بعد است.
تخم گذاری: رها شدن تخم های بالغ از تخمدان.
قاعدگی با درد زیر دل: درد پایین شکم همراه با پیچش قبل یا در طی دوره ماهیانه.
رحم: عضوی که بچه تا قبل از تولد در آن رشد می کند.

بلوغ و قاعدگی

همه چیز درباره بلوغ و قاعدگی

قاعدگی (پریود) یکی از مراحل بلوغ در دختران است. قاعدگی مانند بسیاری از علایم دیگر بلوغ ممکن است برای دختران مبهم و نگران کننده باشد. بعضی از دختران ممکن است به نوعی از آن ترس داشته باشند یا نگران آن باشند. بسیاری از دختران و پسران درک کاملی از دستگاه تناسلی زنان و چگونگی کارکرد آن در طی یک دوره قاعدگی ندارند و همین موضوع قاعدگی را برای آنان اسرارآمیز جلوه می‌دهد.
دوران قاعدگی یکی از مهم ترین دوره‌های زندگی هر خانمی محسوب می شود و از آنجا که به‌ طور معمول، خانم ها را یک هفته در ماه درگیر می ‌کند، اهمیت ویژه‌ای دارد. بروز اولین قاعدگی در دختران جوان نباید موجب ترس و نگرانی شود بلکه این امر نشان می‌ دهد که آنها سالم و آمادگی مادر شدن را در آینده دارند.
سن متوسط شروع قاعدگی برای دختر خانم ها حدود دوازده و نیم است. زودترین سن برای شروع قاعدگی ممکن است ۹ سالگی و دیرترین آن ۱۶ سالگی باشد. اگر دختری تا بعد از ۱۶ سالگی قاعده نشده باشد، حتما باید به پزشک مراجعه کند. در این سن هورمونها در بدن رشد فیزیکی جدیدی را آغاز می‌کنند، مثلاً پستانها شروع به رشد می‌کنند. حدود۲ سال بعد از شروع رشد پستانها، اولین خونریزی پریود (قاعدگی) در یک دختر اتفاق می افتد.حدود ۶ماه قبل از آغاز اولین دوره ی قاعدگی ( اولین پریود)، دختر ممکن است متوجه افزایش ترشح از دستگاه تناسلی خود شود که مساله‌ای شایع در میان دختران است و نباید از آن نگران باشد مگر آنکه این ترشحات بسیار بد بو باشد یا باعث خارش گردد. اولین قاعدگی زمانی اتفاق می‌افتد که همه ی اجزاء دستگاه تناسلی دختر بالغ شده باشند و بتوانند با یکدیگر کار کنند.
دختر بچه‌ها در بدو تولد با تخمدان‌ها، رحم و لوله‌‌های تخمدانی یا لوله های فالوپ (لوله‌هایی که در ادامه رحم در دو سمت تا تخمدانها کشیده می شوند) به دنیا می آیند. تخمدانها تخم مرغی شکل هستند و در دو طرف رحم در پایین شکم که لگن نامیده می‌شود، قرار می‌گیرند و حاوی هزاران تخمک هستند.

پریود یا عادت ماهانه

پس از شروع دوره های قاعدگی یک دختر و بلوغ جسمی او ، در هر ماه یک تخمک از درون تخمدان آزاد می‌شود که به این عمل تخمک گذاری می‌گویند. تخمک وارد لوله‌های فالوپ می‌شود و از طریق آن به سمت رحم حرکت می‌کند. اگر در طی این مسیر تخمک توسط یک اسپرم مرد بارور شود تخم ایجاد می‌شود و تخم به سمت رحم رفته و در آنجا لانه گزینی می‌کند و با چسبیدن به دیواره رحم شروع به بزرگ شدن و رشد می‌نماید تا در پایان ۹ماه به یک نوزاد کامل تبدیل شود.
این وقایع هر ماه یکبار اتفاق می‌افتد. رحم خود را برای پذیرش تخم در طی یک ماه به تدریج آماده می‌کند و در نتیجه مخاطات و بافت اضافی در داخل آن بوجود می‌آید. در حدود اواسط یک دوره قاعدگی تخمک گذاری انجام می‌شود که در صورت عدم باروری تخمک با اسپرم مرد، در انتهای ماه همه بافت‌ها و مخاطات اضافی رحم به همراه تخمک به صورت خونریزی قاعدگی از بدن خارج می‌شود و این وقایع ماهانه ادامه می‌یابد تا اینکه زن در حدود سن ۵۰سالگی به یائسگی برسد. یائسگی به این معنی است که زن همه تخمک‌های موجود در تخمدانها را آزاد کرده است و دیگر تخمک ندارد. بنابراین دوره‌های قاعدگی نیز تمام می‌شود و دیگر امکان بچه‌دار شدن برای او نیست. باید توجه کرد که همانطوریکه توضیح داده شد، خونریزی قاعدگی فقط شامل خون نیست بلکه بافت اضافی و مخاطات خونی است که از رحم به بیرون ریخته می‌شود.
سن شروع قاعدگی تحت تاثیر عوامل مختلف از قبیل عوامل ژنتیکی است. اگر مادر یا خواهر دختری در سنی پایین تر از سن نرمال قاعده شده باشند، بسیار امکان دارد که او هم همینطور شود. سایر عوامل شامل تغذیه، ورزشکاری و نژاد است. امروزه گفته می شود که تغذیه نا مناسب یکی از مهمترین عوامل برای قاعدگی زودرس است.
با بلوغ دختر، هورمونهایی از هیپوفیز (یکی از غدد موجود در مغز) ترشح می‌شود که این هورمونها تخمدانها را وادار به ساخت هورمونهای زنانه می‌کنند. این هورمونهای زنانه استروژن و پروژسترون نامیده می‌شوند .
درد زیرشکمی زمانی اتفاق می افتد که تخم گذاری قبل از شروع قاعدگی صورت بگیرد. هورمون هایی که بعد از تخم گذاری در رحم تولید می شوند تولید سایر هورمون ها را که باعث انقباضات دردآور در رحم می شود تشدید می کند. نیمی از خانم ها دچار این دردها می شوند چون تخم گذاری معمولاً در دو سال اول بعد از نخستین قاعدگی صورت نمی گیرد.

دوره قاعدگی یا سیکل پریود هر چند وقت یک بار تکرار می‌شود؟

دوره قاعدگی یا سیکل پریود

عادت ماهیانه (پریود) خونریزی ماهانه از رحم بانوان می باشد. عادت ماهیانه به نامهای دیگری مانند قاعدگی ، منس و پریود و رگل هم خوانده می شود. دوره زمانی میان دو خونریزی را دوره قاعدگی می‌گویند یعنی از روز اول این پریود تا روز اول پریود بعدی ، یک چرخه یا سیکل پریود نام دارد
همانگونه که سن شروع بلوغ در دختران متفاوت است، دوره‌های قاعدگی نیز برای دختران متفاوت است. خونریزی قاعدگی قسمتی از سیكل قاعدگی یا سیکل پریود می باشد. متوسط زمان یك سیكل قاعدگی نرمال ۲۸ روز است.اما یك سیكل نرمال پریود ممكن است از ۲۳ تا ۳۵ روز متفاوت باشد اما همچنین دوره‌ قاعدگی برای بعضی دختران ممکن است ۲۸روز، برای بعضی دیگر ۲۴روز، ۳۰روز و یا حتی ۳۵روز طول بکشد. حتی این زمان از یک دوره تا دوره بعد ممکن است فرق داشته باشد. مدت زمان خونریزی نیز ثابت نیست و ممکن است تغییر کند. مدت زمان اكثر دوره های قاعدگی بین ۳ تا ۷ روز طول می كشد. بنابراین بعضی دختران فقط ۳ روز خونریزی داشته و بعضی دیگر ممکن است ۷روز و یا حتی بیشتر خونریزی داشته باشند.
دختران نوجوان و جوان ممکن است قاعدگی نامنظم داشته باشند که بخصوص در اولین دوره‌های قاعدگی بیشتر دیده می‌شود. برای مثال یک دختر که به تازگی قاعده شده است ممکن است ۲ماه متوالی دور‌های ۲۸روزه داشته باشد و در طی یک ماه بعد هیچ خونریزی نداشته باشد یا حتی دو خونریزی متوالی با فاصله‌ زمانی بسیار کم بین آنها داشته باشد. معمولاً پس از چندین ماه، دوره‌های قاعدگی از نظم بهتری برخوردار می‌شود امّا بعضی از زنان حتی تا بزرگسالی نیز دوره‌های نامنظم دارند. با گذشت زمان و آشنایی بیشتر دختر با شرایط دوره‌های قاعدگی خود، معمولاً دختران می‌توانند دوره‌ خونریزی بعدی خود را حدس بزنند.

خونریزی به چه میزان است و چند روز طول می کشد؟

مقدار خونریزی نیز ممکن است متفاوت باشد. بعضی از دختران آنقدر مقدار خونریزی اندکی دارند که حتی ممکن است شک کنند که آیا پریود شده‌اند یا نه. بعضی دیگر ممکن است خونریزی شدیدتری داشته باشند. برای اکثر دختران خونریزی در حد چند قاشق غذاخوری تا کمتر از نصف یک استکان (حدود ۱۲۰میلی‌لیتر) ممکن است زیاد به نظر آید ولی کاملا طبیعی است. خونریزی بسیار شدید در طی قاعدگی امکان پذیر است اما شایع نیست. در واقع ممکن است خونریزی بسیار شدیدتر از معمول، نشاندهنده اشکالات انعقادی خون باشد که نیازمند مراجعه به پزشک و بررسی بیشتر است.
باید متوجه بود که حتی از یک ماه به ماه بعد ممکن است مقدار خونریزی و تعداد روزهای خونریزی در یک دختر متفاوت باشد. در صورتیکه از بی‌نظمی و یا مقدار خونریزی خود نگرانی دارید بهتر است تا با یک پزشک مشورت کنید.

در یك سیكل قاعدگی یا پریود چه اتفاقی می افتد؟

در نیمه اول سیكل پریود میزان استروژن بالا رفته و باعث رشد و افزایش سلولهای رحمی می شود.در پاسخ به هورمون FSH ، در هر تخمدان ، چند فولیکول شروع به رشد می كنند.هر فولیکول ، حاوی یک تخمک نا بالغ است . در حوالی روز ۱۴ از یك سیكل ۲۸ روزه در پاسخ به هورمون LH ، یکی از فولیکولها که زرنگ تر و سالم تر از بقیه بوده و توانسته تخمک را بالغ کند ، پاره شده و تخمک را به داخل لوله آزاد میکند . این مرحله تخمك گذاری نامیده می شود.

در یک سیکل پریود چه می گذرد

در نیمه دوم سیكل پریود (یعنی پس از تخمک گذاری ) ، تخمك وارد لوله فالوپ (لوله رحم) می شود.در این مرحله پروژسترون بالا رفته و رحم را آماده بارداری می كند.اگر در این مرحله تخمك توسط اسپرم بارور شود بارداری رخ خواهد داد.در غیر اینصورت تخمك بعد از مدتی از بین می رود.اگر بارداری رخ ندهد استروژن وپروژسترون كاهش می یابند و لایه ضخیم رحم ریزش كرده و خونریزی قاعدگی یا عادت ماهیانه را ایجاد می كند.

تامپون و نوار بهداشتی

استفاده از نوار بهداشتی در دوره قاعدگی

پس از شروع قاعدگی بانوان برای تمیز ماندن نیاز دارند که از وسیله ای برای جذب خون استفاده کنند. برای این منظور می بایستی تامپون و یا نوار بهداشتی تهیه کنند. برای انتخاب نوع نوار بهداشتی می توانید با پدر و مادر، معلمان بهداشت و یا خواهر بزرگتر خود مشورت کنید. انواع نوارهای بهداشتی مسافرتی ، بزرگ، بالدار، با لایه مشبک ،پودر جاذب و … را در بسیاری از داروخانه ها و سوپر مارکت ها تهیه نمایید.البته نوارهای بهداشتی بالدار با لایه مشبک دارای جذب بهتر و موارد استفاده بیشتر در بین بانوان را دارد.

دردهای قاعدگی

همانطور که قبلاً اشاره شد، دردهای قاعدگی مشکلی متداول در دختران نوجوان و خانم ها به حساب می آید. این دردها ممکن است کم، متوسط یا زیاد باشد. دل پیچه‌های قاعدگی بسیار شایع است. در حقیقت بیش از نیمی از زنانی که قاعده می‌شوند می‌گویند که در طی چند روز اول قاعدگی دچار دل‌پیچه می‌شوند.
تقریبا ۸۰ درصد می توان گفت که دردهای قاعدگی در قسمتی از سندرم زیرشکم هستند. علت ناخوشی قبل از قاعدگی تغییرات هورمونی است و این دردها ازهورمون هایی که پروستاگلاندیس نامیده شده و باعث به وجود آمدن پیچش های دردآور در طی دوره ماهیانه می شود. این هورمون های پروستاگلاندیس می تواند سایر اعضاء را هم تحت تاثیر قرار دهد. انقباض عضلانی ممکن است مبهم، دردناک، تیرکشنده و یا شدید باشد و گاهی ممکن است در پشت یا حتی پاها و یا در شکم احساس شود. معمولاً درد های کمر، سردرد، حالت تهوع و سرگیجه با این دردها همراه است. این علائم ممکن است یکی دو روز قبل از شروع قاعدگی صورت گیرد و معمولاً در روز دوم قاعدگی به منتهای درجه خود می رسد.
بعضی از دختران احساس می‌کنند که در طی چند روز یا هفته قبل از قاعدگی ناراحت، بی حوصله و افسرده و یا بسیار حساس شده‌اند. ممکن است بیش از معمول گریه کنند و یا به راحتی عصبانی شوند.معمولاً با افزایش سن شدت این دل‌پیچه‌ها کمتر می‌شود و حتی ممکن است کاملاً از بین بروند.

دردهای قاعدگی

درمان هایی برای مقابله با دردهای قاعدگی

بسیاری دخترهای نوجوانان و خانم ها اطلاع ندارند که درمان های موثری برای رهایی از این دردها وجود دارد.برای بعضی دختر خانم ها این دردها یک یا دو روز قبل از شروع عادت ماهیانه اتفاق می افتد. ممکن است همچنین علائمی مشاهده کنند که به آنها اطلاع می دهد که پریود نزدیک است، مثل باد کردن و فشار در زیر شکم. در این حالت بسیار خوب است که درمان را قبل از شروع عادت ماهیانه آغاز کنند.
بسیاری از بانوان برای رفع دردهای خود از داروهای مسکن استفاده میکنند که البته مصرف بی رویه و بدون نسخه پزشک بسیار خطرناک بوده و ممکن است باعث عوارض جبران ناپذیری شوند.اما برای آشنایی شما عزیزان با این داروها کمی درباره آنها توضیح خواهیم داد.
برای کاهش دردهای پریود می توان از استامینوفن ، ایبوپروفن با درصد پایین ، ناپروکسن سدیم استفاده کرد. استامینوفن داروی غیر استروئیدی ضد التهاب نیست اما مسکن خوبی برای کاهش درد به حساب می آید و در بعضی خانم ها خوب عمل می کند.
اگر این مسکن ها برای کاهش درد بی تاثیر بودند، دیگر باید به پزشک مراجعه کنید. داروهای دیگری نیز وجود دارد که فقط می توان با نسخه تهیه کرد که در مقابل مشکلاتی مثل حالت تهوع بسیار تاثیر گذار هستند. امید خود را از دست ندهید. با مراقبت های پزشکی حتماً می توانید نتیجه بگیرید.

معالجاتی طبیعی برای دردهای دوران قاعدگی

پایین آوردن فشار عصبی

مثل موقعیت های دیگر، دردهای قاعدگی نیز ممکن است با خستگی و اضطراب تشدید شود. اضطراب و استرس جزئی از زندگی همه ما هستند، اما اینکه بدانیم چطور با این مسائل برخورد کنیم بسیار مهم است. مدیتیشن، یوگا و ورزش هم می تواند بسیار موثر باشد.

حمام آب گرم

یک حمام آب گرم و یا استفاده از دستمال یا حوله گرم بر روی شکم می تواند بسیار موثر باشد.

ورزش

بانوانی که به طور مداوم ورزش می کند، بسیار کمتر دچار این دردها می شود. ورزش مداوم و روزانه باعت افزایش قدرت جسمانی شده و به کاهش این دردها کمک شایانی می کند.

استراحت در رختخواب

به بیماران معمولاً توصیه می شود که تا جایی که ممکن است کارهای روزانه خود را انجام دهند. ماندن در رختخواب درمانی قطعی برای این دردها به حساب نمی آید اما قطعاً ماندن در رختخواب و نداشتن حرکت و فعالیت های بدنی زیاد باعث می شود که درد کمتری حس کنید..

چه مشکلاتی ممکن است زنان در مورد قاعدگی داشته باشند؟

زنان ممکن است مشکلات مختلفی با دوره های قاعدگی خود داشته باشند برخی از شایعترین آنها عبارتند از :
آمنوره یا عدم وجود عادات ماهیانه: این لغت زمانی به کار می رود که یک دختر خانم تا ۱۶ سالگی پریود نشده باشد ( آمنوره اولیه ) و یا اینکه عادات ماهیانه در خانمی که قبلاً قاعدگی مرتب داشته است قطع شود( آمنوره ثانویه ).
علل اصلی آمنوره عبارتند از : بارداری، شیردهی، کاهش وزن شدید دراثر یک بیماری وخیم، ورزش سنگین، استرس و رژیم های غذایی سخت . اختلالات هورمونی یا بیماریهای دستگاه تناسلی نیز ممکن است عامل بیماری باشند.
دیسمنوره یا قاعدگی دردناک : عبارتست از درد خفیف تا بسیار شدید در هنگام خونریزی ماهیانه . معمولاً در زنان و دختران جوان علت خاصی ندارد. هورمونی به نام پروستاگلندین عامل این مشکل است. بعضی از انواع مسکنها مانند ایبو پروفن و مفنامیک اسید می توانند درد را کاهش دهند. گاهی اوقات این مشکل در اثر یک بیماری به نام آندومتریوز می باشد .
خونریزی غیر طبیعی از رحم : خونریزی غیر طبیعی رحم با خونریزی عادت ماهانه متفاوت است. این مشکل ممکن است بصورت خونریزی بسیار حجیم، خونریزی طولانی مدت، پریودهای بسیار نزدیک به هم و یا خونریزی بین پریودها خود را نشان دهد. در اوایل سنین قاعدگی و حوالی یائسگی این اختلالات شایعتر هستند. دیگر علل خونریزیهای غیر طبیعی رحم پولیپها، فیبروم ها، عفونتها و علل هورمونی هستند.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم؟

به طور خلاصه باید بگوییم که اختلافات زیادی در پریود بانوان در افراد مختلف وجود دارد. در یکی دو سال اول عادت ماهیانه بانوان بی نظمی هایی در طول مدت چرخه و مقدار ریزش مشاهده می شود که کاملاً عادی است و مشکل خاصی وجود ندارد. اما اگر چرخه قاعدگی کمتر از ۲۱ روز یا بیشتر از ۳ ماه طول کشید حتماً باید با یک پزشک مشورت کرد.

مراجعه به پزشک برای دردهای قاعدگی

در موارد زیر باید با پزشک خود مشورت کنید:

– عدم شروع عادت ماهانه تا سن ۱۶ سالگی
– متوقف شدن بی دلیل عادات ماهیانه
– خونریزی بیش از ۷ روز
– حجم زیاده از حد خونریزی
– در صورتی که در فاصله بین پریودها خونریزی داشته باشید
– درد شدید هنگام خون ریزی

در آخر باید بگوییم که دردهای زیر شکمی طبیعی ترین اختلال در دوران عادات ماهانه هستند. اما اگر مداوای معمولی به کار نیامد، باید به پزشک مراجعه شود. در هر حال باید در این دوران هر چه می توانید مراقبت کرده و هوشیار باشید.